Co to jest Fontanna Czterech Rzek i gdzie ją znaleźć?
Fontanna Czterech Rzek (wł. Fontana dei Quattro Fiumi) to monumentalna fontanna znajdująca się w samym sercu Placu Navona w Rzymie. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i podziwianych dzieł barokowej sztuki w Rzymie i na świecie. Z łatwością ją znajdziesz w centralnej części placu, naprzeciwko kościoła Sant'Agnese in Agone.
Adres: Piazza Navona, 00186 Roma RM, Włochy
Symbolika Fontanny Czterech Rzek: Podróż przez Kontynenty
Fontanna nie jest tylko piękną ozdobą placu, ale przede wszystkim nośnikiem głębokiej symboliki. Reprezentuje ona cztery wielkie rzeki świata, symbolizujące ówczesną wiedzę o geografii i czterech znanych kontynentach:
- Nil (Afryka): Postać z zasłoniętą głową, leżąca pod palmą i lwem. Zasłonięta twarz miała symbolizować tajemnicę źródeł Nilu, które w XVII wieku nie były jeszcze znane Europejczykom.
- Dunaj (Europa): Muskularny mężczyzna z uniesioną ręką, spoglądający w stronę herbu rodu Pamphilj (rodziny papieża Innocentego X, fundatora fontanny). U jego stóp leży koń.
- Ganges (Azja): Stary, brodaty mężczyzna z wiosłem, opierający się o urnę, z której wypływa woda. Obok niego leży tygrys. Ganges symbolizował rzeki Azji i ich żeglowność.
- Rio de la Plata (Ameryka): Mężczyzna o ciemniejszej karnacji, siedzący na skale i trzymający worek z monetami, z którego wysypują się bogactwa Nowego Świata. Obok niego widać armadyla.
Centralnym elementem fontanny jest wysoki, starożytny obelisk egipski, który dodaje jej majestatu i symbolizuje władzę papieską oraz uniwersalność Kościoła Katolickiego, rozciągającego się na wszystkie znane kontynenty. Na szczycie obelisku umieszczono gołębia z gałązką oliwną, herb rodu Pamphilj, symbolizujący Ducha Świętego i pokój (a także sprytnie wkomponowany herb fundatora).
Historia powstania: Intrygi i Geniusz Berniniego
Fontanna Czterech Rzek powstała w latach 1648-1651 na zlecenie papieża Innocentego X z rodu Pamphilj. Projekt powierzono Gian Lorenzo Berniniemu, jednemu z najwybitniejszych artystów baroku, choć początkowo papież skłaniał się ku zatrudnieniu jego rywala, Francesco Borrominiego.
Historia powstania fontanny owiana jest anegdotami i intrygami. Początkowo ogłoszono konkurs na projekt fontanny, w którym Bernini nie brał udziału, będąc w niełasce u papieża. Jednak, jak głosi legenda, Bernini potajemnie stworzył imponującą makietę fontanny, którą jego przyjaciel, kardynał Ludovisi, "przypadkowo" umieścił na trasie spacerów papieża. Innocenty X był ponoć tak zachwycony projektem, że natychmiast zlecił jego realizację Berniniemu, pomijając konkurs i faworyzowanego Borrominiego.
Inna wersja mówi, że Bernini przekonał papieża dzięki srebrnej makiecie, która olśniła Innocentego X w porównaniu do glinianych modeli konkurentów. Niezależnie od prawdziwej wersji, fakt jest taki, że to Bernini stworzył to monumentalne dzieło, które do dziś zachwyca miliony turystów.
Zwiedzanie Fontanny Czterech Rzek: Praktyczne Porady
- Lokalizacja: Fontanna znajduje się na Placu Navona, łatwo dostępnym pieszo z wielu punktów Rzymu. Możesz również dojechać komunikacją miejską (autobusy).
- Najlepszy czas na wizytę: Fontanna jest piękna o każdej porze dnia, ale szczególnie malownicza jest o zachodzie słońca, kiedy złote światło podkreśla barokowe detale i odbija się w wodzie. Warto ją zobaczyć również wieczorem, gdy jest pięknie oświetlona.
- Co zobaczyć w pobliżu: Plac Navona to samo w sobie jest atrakcją. Wokół placu znajdują się urokliwe kawiarnie, restauracje i pałace. Warto również odwiedzić:
- Kościół Sant'Agnese in Agone: Barokowy kościół naprzeciwko fontanny, dzieło rywala Berniniego, Francesco Borrominiego.
- Panteon: Imponująca starożytna budowla, niedaleko Placu Navona.
- Plac Campo de' Fiori: Urokliwy plac targowy, żyjący własnym rytmem.
- Fontanna del Moro i Fontanna Neptuna: Dwie mniejsze, ale równie piękne fontanny na Placu Navona.
- Fotografowanie: Fontanna Czterech Rzek to raj dla fotografów. Eksperymentuj z różnymi perspektywami i porami dnia, aby uchwycić jej piękno. Szczególnie efektowne zdjęcia można zrobić z poziomu placu, ale także z wyższych punktów widokowych w okolicy.
- Wstęp: Fontanna jest ogólnodostępna i bezpłatna. Możesz podziwiać ją z bliska o każdej porze.
Ciekawostki o Fontannie Czterech Rzek
- Rzekomy spór Berniniego z Borrominim: Legenda głosi, że figura Dunaju odwraca wzrok od kościoła Sant'Agnese in Agone, zaprojektowanego przez Borrominiego, jako wyraz dezaprobaty Berniniego dla pracy rywala. Jednak jest to tylko anegdota, ponieważ budowa kościoła rozpoczęła się już po ukończeniu fontanny.
- Nil z zasłoniętą twarzą: Jak wspomniano, postać Nilu ma zasłoniętą twarz, co symbolizuje nieznane źródła tej rzeki w XVII wieku. Niektórzy interpretują to również jako kolejną uszczypliwość Berniniego wobec Borrominiego, sugerując, że Nil nie chce patrzeć na "brzydki" kościół jego rywala.
- Zwierzęta i rośliny: Fontanna jest bogata w detale, w tym rzeźby zwierząt (lew, koń, krokodyl, armadillo, wąż morski) i roślin (palma, kaktusy), które dodają jej egzotycznego charakteru i nawiązują do reprezentowanych kontynentów.
Fontanna Czterech Rzek: Must-See w Rzymie
Fontanna Czterech Rzek to nie tylko imponująca budowla, ale przede wszystkim symbol Rzymu, baroku i geniuszu Gian Lorenzo Berniniego. Jej bogata symbolika, fascynująca historia i artystyczne wykonanie czynią ją obowiązkowym punktem na mapie każdego turysty odwiedzającego Wieczne Miasto. Nie przegap okazji, by stanąć na Placu Navona i podziwiać to wyjątkowe arcydzieło, które przeniesie Cię w czasie i przestrzeni, zabierając w podróż po czterech kontynentach.
Zaplanuj swoją wizytę w Rzymie i koniecznie uwzględnij Fontannę Czterech Rzek w swoim programie zwiedzania!